چکیده: چکیده در طی دهه‌های اخیر روند افزایشی مصرف انرژی در جهان آسیب‌های جدی بر محیط زیست وارد کرده است. بخش انرژی اصلی‌ترین‌ منبع انتشار گازهای گلخانه‌ای بوده که در نتیجه آن شاهد گرم شدن زمین، آب شدن یخ‌های قطبی و بالا آمدن سطح آب دریا‌ها هستیم.‌این تغییرات اقلیمی و نیز محدود بودن ذخایر انرژی‌های فسیلی، جهان را به ارائه راهکار‌های جایگزین تأمین انرژی واداشته است و مباحث پایداری در حوزه‌های مختلف اهمیت یافته است. از آنجایی که یک سوم مصرف انرژی جهان به حوزه ساختمان تعلق دارد می‌توان با به کارگیری راهکارهای بهینه‌سازی ساختمان در جهت کاهش مصرف انرژی و تولید آلاینده‌های ‌زیست محیطی گام برداشت. در‌ایران با در اختیار داشتن منابع عظیم انرژی‌های فسیلی، مالکیت بر ۱۰ درصد منابع نفتی و ۱۵ درصد از منابع گازی جهان، توجه به راهکارهای کاهش مصرف انرژی نسبت به سایر نقاط جهان کمتر بوده است به طوری که متوسط شدت انرژی در جهان ۰.۴ و در‌ایران ۰.۶ می‌باشد که‌این خود نشان از پتانسیل‌های بالای بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور دارد. هدف از انجام‌این پژوهش ارائه راهکارهای کاهش بار‌حرارتی به روش غیر‌فعال برای مدارس شاهرود بوده و در مسیر دست یافتن به‌این راهکارها، ابتدا به بررسی پارامترهای معماری مؤثر بر بار‌حرارتی ساختمان با استفاده از منابع کتابخانه‌ای پرداخته و سپس به کمک شبیه‌سازی در نرم‌افزار دیزاین‌بیلدر تأثیر آنها را بر مصرف انرژی ساختمان بررسی کرده‌ایم. نتایج نشان می‌دهد: 1) تناسبات 1 به 2 با کشیدگی شرقی-غربی و انحراف ۴ درجه به سمت شرق، مصرف انرژی کمتری برای مدارس شاهرود دارد. 2) برای پنجره‌های دوجداره و چند‌‌جداره در میان هوا و گازهای کریپتون، آرگون و زنون عملکرد حرارتی گاز زنون بهتر بوده، بطوریکه با جایگزین کردن پنجره‌های دوجداره با گاز زنون ۹.۱۸ درصد نسبت به پنجره تک جداره می‌توان مصرف انرژی را کاهش داد. همچنین در مقایسه پنجره دوجداره ساده و دوجداره کم‌گسیل (با گاز زنون) شاهد کاهش ۳.۶ درصدی مصرف انرژی هستیم. 4) در مقایسه عایق‌های حرارتی: پلی استایرن منبسط شده، پلی استایرن اکسترود شده، پلی یورتان، الیاف معدنی و سلولزی، شاهد عملکرد حرارتی بهتر پلی یورتان بودیم و با افزودن‌این عایق به ضخامت ۵ سانتی‌متر در دیوار‌های خارجی بار‌گرمایشی ۲۴.۶ درصد کاهش و بار‌سرمایشی ۱۱.۸ درصد افزایش داشته و بار‌حرارتی کل ۲۰ درصد کاهش داشته است.